Vormen van de vocale bewegingen
Identificatie: zie bewegingen (f16)
Facetten:
| coro |
een beweging waaraan alle stemmen deelnemen (minstens 3), kan verscheidene vormen aannemen |
| aria |
een beweging voor 1 of meerdere solisten met instrumentale begeleiding, op enkele uitzonderingen na in de vorm van de da-capo-aria |
| rec |
recitatief secco, alleen begeleid door basso continuo |
| acc |
begeleid recitatief, doorgaans met strijkers, in zeldzame gevallen met blazers er bij |
| chorale |
een beweging waar een koraalmelodie aan de basis ligt van de polyfone en/of harmonische zetting |
| arioso |
een beweging zonder da capo, doorgaans slechts begeleid door basso continuo, maar in tegenstelling tot het recitatief met een vast metrum (niet altijd C) en een te bepalen tonaliteit. vaal gelijklopend met dictum. |
| dictum |
een (doorgaans eerste) beweging op tekst uit de bijbel. Is altijd in de vorm van coro of arioso. |
VERKLARENDE OPMERKINGEN
- er zijn vaak combinaties van vormen binnen 1 beweging (soms tot 3 toe); zie aantal bewegingen (f15)
- de termen worden bepaald mede door de aanduidingen van Graupner zelf in de partijen of partituur (zie afbeelding, partij timpani van cantate 1101/43 - manuscript)
- eigenlijk problematisch: termen worden gebruikt op basis van vorm, bezetting of tekst, dit vraagt om inconsequentie
- als er na een aria een beweging komt met een andere vorm, en dan de aria opnieuw DC, wordt het een moeilijke en vaak subjectieve beslissing: soms 1 beweging, soms verschillende bewegingen (zeker als het eerste nummer een DC heeft). Dit is gedeeltelijk afhankelijk van de muzikale substantie.
- de term aria wordt ook gehanteerd bij de bezetting van 2 stemmen, bij Graupner echter meermaals duo, duett of ook gewoon aria (a due) genoemd; wij behouden de term aria, omdat duetto een bezettingsaanduiding is en geen gepreciseerde vorm
- wanneer er een volle vocale bezetting (3-4-5 stemmen) voorgeschreven is, dan vermelding als coro, ook echter vaak met DC en naar de vorm eigenlijk een soort aria a 4. Loopt vaak samen met dictum ...
- een aria zonder de da capo-vorm wordt arioso, tenzij het concept van de da capo-vorm duidelijk is uitgeschreven
- er is vaak een gedeelte arioso in een recitatief: vrijwel altijd aangeduid met a tempo
- de vermelding aria+rec wordt alleen gebruikt als het orgelpunt op het einde van de aria staat. Als het eerste deel al een DC heeft, dan maken we er drie onderdelen van (aria - rec - aria DC). In het laatste geval is het onduidelijk of dit dan nog eens met DC is (?).
- Benaming eerste beweging
- dictum/arioso: vaste toonaard, melodische strijkers, soms blazers - eigenlijk arioso dus, want vrijwel alle begindelen zijn dicta (is ook zo in de genormaliseerde database)
- coro: dictum in volledige vocale bezetting (geen vormwaarde maar wel praktische relevantie), benaming bij Graupner niet eenvormig volgens deze criteria
- acc: strijkers hoofdzakelijk harmonische begeleiding, geen vaste toonaard, geen woordherhalingen, alleen strijkers (paar uitzonderingen)
- aria: vaste toonaard, begeleiding van strijkers hoofdzakelijk melodisch, woordherhalingen, melismen en da capo-vorm
VOORBEELDEN
Tableau Public
Comments (0)
You don't have permission to comment on this page.